Zdrowe żywienie dzieci

Zdrowe żywienie – dlaczego jest ważne?

W szkole, przedszkolu, żłobku dzieci spędzają większą część dnia, gdzie spożywają najczęściej 2-3 posiłki – dlatego tak ważna jest dbałość zarówno o dobrze zbilansowaną dietę, jak i wczesne zapobieganie błędom żywieniowym – tych, które mogą nabyć poza domem.

 

Co daje dbanie o zdrowe żywienie u dzieci?

Kształtowanie nawyków ma początek od wieku niemowlęcego, gdzie rola rodzica/opiekuna jest istotna. Dieta dziecka w okresie przedszkolnym i szkolnym powinna zawierać produkty, które realizują normy na zapotrzebowanie składników niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju.

Żywienie dzieci w tym wieku, niezależnie od pory roku, powinno opierać się na urozmaiceniu, wartościowym składzie odżywczym i estetyce potraw – tak, aby zachęcały do spożycia. Posiłki te powinny być przygotowywane z największą starannością, z użyciem zdrowych technologii, bez użycia półproduktów oraz środków wzmacniających smak i aromat. Wzbogacanie bukietu smakowo-zapachowego powinno być uzyskiwane dzięki stosowaniu naturalnych przypraw i bulionów warzywno – drobiowych.

W wieku przedszkolnym i szkolnym żywienie przeważnie odbywa się w trybie: I śniadanie,II śniadanie, obiad dwudaniowy, podwieczorek i kolacja. Śniadania powinny być złożone z pełnoziarnistych produktów zbożowych, schematycznie: potrawa mleczna (ryż na mleku/płatki na mleku) i kanapka z dodatkami białkowymi (wędlina/jajko/ser) lub węglowodanowymi (miód/niskosłodzony dżem), obiad z zupy warzywnej wzbogaconej dodatkiem zbożowym lub skrobiowym, dania główne powinny zawierać mięso (drób/wieprzowina) – trzy razy w tygodniu, rybę – jeden dzień w tygodniu, obok produkt objętościowy: ziemniaki, ryż lub kasza (jęczmienna/jaglana/gryczana) i porcja warzyw: surowych lub gotowanych (z uwagą na sezonowość); opcje pozostałe to potrawy mączne – np. naleśniki, makaron z owocami czy kluski leniwe. W skład podwieczorku powinny wchodzić produkty zbożowe, mleczne , dwa razy w tygodniu domowe ciasto bez środków spulchniających i polepszających smak. Do każdej opcji – przekąska owocowa lub owocowo-warzywna.

Planowanie jadłospisu powinno uwzględniać preferencje smakowe dzieci, niemniej należy niezdrowe składniki zastępować ich zdrowymi odpowiednikami.

catering dla żłobków

Żywienie dziecka w wieku poniemowlęcym

Cechy charakterystyczne tego okresu w porównaniu do czasu niemowlęctwa to:

  • zmiana intensywności wzrostu, szczuplenie sylwetki, zmiana proporcji ciała;
  • zapotrzebowanie na energię i większość składników odżywczych u dzieci w okresie poniemowlęcym obniża się w przeliczeniu na 1 kg masy ciała w porównaniu z okresem niemowlęcym, ale sumaryczne zapotrzebowanie na energię jest większe niż przed skończeniem 1.rż
  • rozwój układu nerwowego i immunologicznego;
  • rozwój psychomotoryczny;
  • kształtowanie się nawyków żywieniowych na całe życie!;
  • zmiany aktywności fizycznej (dziecko zaczyna chodzić, biegać);
  • wahania apetytu (są zjawiskiem naturalnym, normalnym i powszechnym);
  • programowanie żywieniowe: wpływ na ryzyko rozwoju niektórych chorób przewlekłych;
  • otwarte na poznawanie nowości – faktury, kształty, kolory, ale może się także pojawić opór przed nieznanym;
  • wykazuje potrzebę samodzielnej aktywności (często dziecko chce samo jeść i warto mu na to pozwolić);
  • etap przekory i negatywizmu oraz chęci decydowania o sobie, które mogą mieć przełożenie na preferencje żywieniowe.

1., 2. i 3. rok życia mieszczą się w tym newralgicznym czasie 1000 pierwszych dni życia, kiedy to następuje intensywne programowanie metaboliczne. Żywiąc dziecko w określony sposób można więc skierować jego rozwój na odpowiednie lub niekorzystny „szlak” i tym samym zmniejszając lub zwiększając ryzyko chorób w przyszłości. Dzisiaj wiemy, że mamy duży wpływ na to, czy dziecko będzie w przyszłości otyłe, czy będzie cierpiało w związku z tym na zaburzenia metaboliczne, jednak najprawdopodobniej zależności między żywieniem w pierwszych latach życia a stanem zdrowia w dorosłości jest znacznie więcej.

 

Jakie mogą być potencjalne skutki błędów żywieniowych dla dziecka wieku poniemowlęcym, to:

  • nieodpowiedni wzrost;
  • zaburzenia mineralizacji kości (witamina D, wapń, magnez);
  • zaburzenia funkcji poznawczych (żelazo);
  • infekcje (żelazo, omega 3;
  • zaburzenia trawienia (błonnik, witaminy z grupy B, niewłaściwe proporcje makroskładników;
  • niedożywienie:

– obniżona odporność,
– opóźnienie rozwoju intelektualnego, problemy z uczeniem
– zaburzenie rozwoju psychospołecznego

  • nadwaga/ otyłość :

– zaburzenia metaboliczne
– ryzyko przewlekłych chorób w wieku starszym
– problemy psychologiczne

Jak żywić dziecko w tym czasie?

Dieta musi dostarczać wszystkich składników odżywczych, niezbędnych do kształtowania układu nerwowego i odpornościowego (kwasów tłuszczowych omega 3, żelaza, witamin z grypy B, cynku, magnezu itp.) oraz gospodarki mineralnej kości (wapń, magnez, witamina D). Jeżeli dziecko uczęszcza do żłobka i przedszkola, duży ciężar odpowiedzialności za właściwe żywienie spoczywa na tych placówkach. Jeżeli dziecko spożywa tam 3 posiłki, to aż 75% posiłków, jakie otrzymuje w ciągu całej doby je właśnie w żłobku/przedszkolu, a pozostałe 25% – w domu. Można więc powiedzieć, że zdrowie dziecka oraz nawyki żywieniowe dużej mierze zależą od sposobu żywienia jakie oferuje placówka. Warto więc, wybierając placówkę dla swojej pociechy, kierować się m.in. tym kryterium.

Błędy żywieniowe u dzieci

Popularne błędy żywieniowe u dzieci

Błędów żywieniowych trzeba bezwzględnie unikać. Nie należy szukać sposobów, by je omijać. Najlepszym krokiem jest wdrożenie prawidłowych nawyków tak, aby nie trzeba było walczyć z błędami – to później najtrudniejsze. Dlatego przyswojenie sobie takich zasad będzie pierwszym krokiem do tego, aby się z tym uporać.

Najczęściej popełniane błędy żywieniowe:

  • zbyt małe spożycie żółtych, czerwonych i pomarańczowych warzyw (zastępują je frytki);
  • omijanie I śniadań;
  • długie przerwy między posiłkami;
  • zbyt wczesne wprowadzanie słodyczy lub słodkich przekąsek do diety, a następnie nadmierne ich spożycie;
  • niekontrolowane zwiększanie ilości przekąsek nagradzanie dzieci smakołykami nadmierne spożycie produktów o niskiej wartości odżywczej, tzw. źródeł „pustych” kilokalorii;
    częste spożycie napojów słodzonych;
  • jedzenie przed snem;
  • zbyt niskie spożycie produktów będących źródłami witaminy D przy zbyt wysokim spożyciu sodu (zawartego w pieczywie, słonych przekąskach).
Przepis na: Ciasto z jablkiem

Szef kuchni poleca: Ciasto z jabłkiem

Przepis na: Ciasto z jabłkiem

  • jabłko sałatkowe świeże oczyszczone 130g
  • cukier kryształ 160g
  • cukier waniliowy 10g
  • mąka pszenna 200g
  • proszek do pieczenia 10g
  • mleko 125g
  • 2 jaja
  • olej 100g

Do miski wrzucamy jaja, cukier kryształ i cukier waniliowy ubijamy mikserem na puszystą masę. Następnie do miski dodajemy odpowiednią ilość proszku do pieczenia, mąki pszennej, mleka, oleju i mieszamy do uzyskania jednolitej konsystencji. Następnie wylewamy wyrobioną masę do wysmarowanej blaszki. Jabłka kroimy w drobne cząstki i układamy równomiernie na cieście. Wstawiamy blaszkę do rozgrzanego pieca i pieczemy w temp 160ºC – opcja pieczenie przez 40 min. Upieczone ciasto studzimy. Schłodzone ciasto porcjujemy i dekorujemy owocami.

Smacznego!

truskawki w diecie dziecka

Truskawki w diecie małego dziecka

Pora na truskawki! Warto więc odważnie korzystać z możliwości wkomponowania tych owoców w codzienne posiłki i dostarczyć organizmowi większej dawki niezbędnych składników odżywczych i mineralnych, a także spróbować nietypowych połączeń z innymi produktami. Nie tylko ze względu na walory smakowe, ale przede wszystkim odżywcze. Proponuję kilka zestawów. Który jest dla was najciekawszy? Co kryją w sobie tzw. poziomki ananasowe?

Truskawki w diecie dziecka – co powinieneś wiedzieć?

Zawierają pokaźną ilość witamin z grupy B (dobry nastrój), żelaza (niweluje zmęczenie), wapnia (dba o kości), potasu (prawidłowa czynność serca) oraz magnezu (uodparnia na stres). Mają także dużo błonnika zapobiegającego m.in. zaparciom oraz bromelinę – enzym wspomagający redukcję masy ciała. Soczystą, czerwoną barwę zawdzięczają antosscyjanom – barwnikom o szerokim działaniu prozdrowotnym: m.in. zwiększają przyswajalność kwasu askorbinowego (witaminy C) uszczelniającego naczynia krwionośne. Prof. Paul Thornalley (Warwick, Wielka Brytania) wraz z zespołem udowodnił ponadto, że wyciągi z truskawek aktywują białko o nazwie NRF 2, zwiększające aktywność procesów obronnych, w tym przeciwdziałających utlenianiu. Dzięki NRF 2 w organizmie obniża się zawartość tłuszczów i frakcji cholesterolu LDL – „złego”, co jak wiadomo zmniejsza ryzyko rozwoju chorób serca.

W ramach ciekawostki – najbardziej popularny dzisiaj deser – truskawki z bitą śmietaną – pierwszy raz podano na polecenie cara Piotra I z dynastii Romanowów. Tego rarytasu władca zażyczył sobie w środku rosyjskiej zimy, co zostało odznaczone w historii sztuki kulinarnej tytułem „Truskawki a’la Romanow”. Jednak źródła milczą o tym, skąd wzięto wówczas świeże owoce…

Dla łakomczuchów – truskawki z chmurką z bitej śmietany deserowej, płatkami migdałowymi i startą czekoladą gorzką. Dla odważnych – truskawki z serem kozim, czarnym pieprzem i świeżą bazylią. Dla mięsożernych – truskawki z pieczoną jagnięciną. Dla odkrywców – truskawki z serem mascarpone i szczypiorkiem. Dla maluchów – kajzerka z masłem i truskawkami. Dla koneserów – truskawki z balsamico, miętą i mgiełką z cukru pudru. Dla sportowców – koktajl z truskawek, banana, kefiru i płatków owsianych. Dla dbających o linię – świeży szpinak, truskawki, oliwa, sezam.

Zielony koktail

Szef kuchni poleca: Zupa zielono mi…

Przepis na zupę: Zielono mi…

Zupa z zielonych warzyw

Składniki

  • jarmuż 80 gram;
  • brokuły 80 gram;
  • szpinak 50 gram;
  • groszek zielony 80 gram;
  • fasolka szparagowa 80 gram;
  • wywar – drobiowy lub wołowy albo warzywny 0,7 litra.

Kroku po kroku

Warzywa wrzucamy do wywaru i gotujmy na wolnym ogniu. Doprawiamy solą, pieprzem, 1 ząbkiem czosnku, sokiem z 1 cytryny,  szczyptą cukru. Podajemy z groszkiem ptysiowym, owocami goji lub płatkami migdałowmi. Zupa ta może mieć również postać kremu, wówczas należy wszystko dokładnie zmiksować. Do dekoracji należy pozostawić różyczkę brokuł i kilka ziarenek groszku.

Smacznego!

kotlet-pozarski

Szef kuchni poleca: Kotlecik pożarski

Przepis na: Kotlecik pożarski

Składniki:

  • mięso mielone z kurczaka
  • bułka namoczona wyciśnięta
  • jaja
  • cebula
  • olej
  • czosnek granulowany
  • musztarda stołowa
  • natka pietruszki
  • sól i pieprz czarny

Oczyszczoną cebulę kroimy na pół, polewamy olejem i pieczemy przez 15 min. Olej odlewamy, a cebulę po ostygnięciu mielimy w maszynce do mielenia mięsa.
Bułkę suchą, moczymy przez 2 godz. w chłodnej przegotowanej wcześniej wodzie i odsączamy. Następnie mielimy mięso i wyciśniętą bułkę.
W misce umieszczamy zmieloną masę (mięso, bułkę i cebulę) dodajemy jaja.
Następnie drobno siekamy natkę pietruszki i wrzucamy do masy wraz z musztardą, czosnkiem granulowanym, solą, pieprzem czarnym i bardzo dokładnie mieszamy do uzyskania jednolitej konsystencji. Z przygotowanej masy formujemy kotleciki i obtaczamy w bułce tartej i smażymy na rozgrzanym oleju.

Smacznego!

Leczo drobiowe

Szef kuchni poleca: Leczo drobiowe

Przepis na: Leczo drobiowe

Składniki

  • mięso z kurczaka kostka 1 cm
  • cebula
  • olej lub oliwa
  • papryka zielona
  • papryka czerwona
  • koncentrat pomidorowy 30%
  • sól, pieprz czarny,
  • czosnek granulowany
  • cukier
  • papryka słodka mielona
  • natka pietruszki
  • mąka pszenna

Pokrojone mięso z kurczaka marynujemy mieszanką przygotowaną z oleju i przypraw (sól, pieprz czarny, czosnek granulowany, cukier kryształ i papryka słodka). Całość dokładniej mieszamy i odstawiamy do lodówki.
Cebulę kroimy w bardzo drobne piórka. W patelni rozgrzewamy olej, wrzucamy cebulę, podsmażamy 10 minut i ściągamy z patelni. Zamarynowane mięso wrzucamy na rozgrzany olej i podsmażamy do złocistego koloru.
Paprykę zieloną i czerwoną kroimy w drobne paski i wrzucamy do patelni. Całość dusimy 25 min, do miękkości warzyw, jednakże nie do rozgotowania.
Wrzucamy wcześniej podsmażoną cebulę i dodajemy koncentrat pomidorowy rozmieszany w wodzie. Zagęszczamy mąką rozmieszaną w wodzie.
Na koniec dokładnie siekamy liście pietruszki ręcznie nożem i wrzucamy do patelni.

Smacznego!

kurczak curry

Szef kuchni poleca: Kurczak w sosie curry

Przepis na danie: Kurczak w sosie curry

Składniki:

  • mięso z kurczaka kostka 1 cm
  • cebula świeża
  • olej
  • marchew
  • fasolka szparagowa zielona cięta mrożona
  • sól
  • pieprz czarny
  • czosnek granulowany
  • curry
  • cukier kryształ
  • przyprawa typu vegeta
  • mąka pszenna
  • śmietana 30%

Rozdrobnione mięso posypujemy przyprawą typu vegeta i odstawiamy na 1 godz. do lodówki. Po tym czasie do patelni na rozgrzany olej wrzucamy mięso i podsmażamy je. Cebulę rozdrabniamy w piórka, wrzucamy do patelni i podsmażamy wraz z mięsem. Następnie marchew rozdrabniamy w grubą kostkę (1,25 cm) i wrzucamy do zasmażonego mięsa i cebuli, dolewamy odmierzoną ilość wody i dusimy do miękkości warzyw. Następnie przyprawiamy (dodajemy odmierzone ilości soli, pieprzu czarnego, cukru, curry i czosnku granulowanego) kontrolując smak. Na koniec wrzucamy fasolkę szparagową ciętą. Całość gotujemy do miękkości fasolki. Dodajemy śmietanę i odkładamy. Dodajemy mąkę pszenną rozmieszaną w wodzie i zagęszczamy potrawę do odpowiedniej konsystencji, zagotowujemy.

Smacznego!

Szef kuchni poleca: Ciasteczka owsiane

Szef kuchni poleca: Ciasteczka owsiane

Przepis na: Ciasteczka owsiane

  • płatki owsiane 200g
  • cukier 50g
  • cukier waniliowy 15g
  • mąka pszenna 100g
  • rodzynki 25g
  • proszek do pieczenia 10g
  • woda 100g
  • jaja 100g
  • masło 60g

W garnku rozpuszczamy masło, wsypujemy płatki owsiane i cukier. Mieszamy i prażymy, aż do roztopienia się cukru (ok. 2-3 minuty). Stale mieszamy bo płatki łatwo się przypalają. Mąkę pszenną mieszamy z proszkiem do pieczenia i wsypujemy do płatków uprażonych z cukrem, dodajemy jajka i cukier waniliowy, a na koniec rodzynki. Dokładnie mieszamy nie przerywając prażenia. Zmniejszamy ogień i powoli dolewamy wodę – aż cała się wchłonie. Z powstałej masy formujemy kulki i układamy na wysmarowanej tłuszczem blasze (lub na papierze do pieczenia) i zapiekamy w rozgrzanym piekarniku (temp. 200 ºC) przez 10-15 minut.

Smacznego!